Een hart voor de publieke zaak

Loek Hermans is in 1951 geboren in Heerlen. Na zijn middelbareschooltijd, deels op een internaat in Rolduc, verhuisde Hermans naar Nijmegen, waar hij Politicologie (specialisatie Bestuurskunde) studeerde aan de Katholieke Universiteit Nijmegen (nu Radboud Universiteit). In die stad was hij ook actief bij studentenvereniging Carolus Magnus én als gemeenteraadslid. Het laatste jaar van zijn raadslidmaatschap combineerde hij met een rol in Den Haag. 

In 1972 is hij gevraagd om lid te worden van de Nieuwe Kiezers werkgroep, een initiatief dat zich richtte op het enthousiasmeren van meer jongeren voor de VVD. Dat jaar sloot hij zich ook aan bij de JOVD en werd hij lid van het hoofdbestuur, waar hij als vicevoorzitter verantwoordelijk was voor het politieke beleid. “Tijdens mijn studie liep ik stage bij de VVD-fractie in de Tweede Kamer. Daarnaast gaf ik van 1972 tot 1976 les in maatschappijleer en bestuurskunde aan de Bestuursacademie Gelderland. In 1974 werd ik gekozen als lid van de gemeenteraad van Nijmegen, een functie die ik tot 1978 vervulde. Hiermee heb ik de eerste stappen in het publieke domein gezet.”

In 1977 werd hij, 26 jaar oud, parlementslid voor de VVD. Dat deed hij 13 jaar. Hij hield zich bezig met uiteenlopende portefeuilles, waaronder Binnenlandse Zaken, zorg, ontwikkelingssamenwerking en media. Een van zijn meest prominente rollen in die tijd was voorzitter van de Parlementaire Enquête Paspoort in 1988. 

Burgemeester van Zwolle en Commissaris van de Koning(in) in Fryslân

In 1990 werd Hermans benoemd tot burgemeester van Zwolle. Naast zijn gemeentelijke taken zette hij zich in voor nationale initiatieven, zoals de reorganisatie van de Nederlandse politie in 26 regionale korpsen, een functie vergelijkbaar met die van de huidige korpsbeheerder Hubert Bruls. In 1994 verhuisde hij naar Friesland om Commissaris van de Koning(in) te worden, waar hij betrokken was bij grote projecten zoals de Elfstedentocht van 1997, het proces voor bestuurlijke vernieuwing in Friesland, en de eerste burgemeestersruil via overleg met Gemeenteraden tussen Schiermonnikoog en Workum.

Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

In 1998 werd Hermans door Frits Bolkestein gevraagd minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap te worden in het tweede kabinet-Kok. Hoewel hij geen achtergrond had in het onderwijs, bracht hij belangrijke hervormingen teweeg, zoals de invoering van de Bachelor-Masterstructuur in het wetenschappelijk onderwijs en de introductie van ICT in het onderwijs met onder meer Kennisnet. 

Zelf zegt Hermans: “Ik wil in een wereld leven waar ik ook een kleine bijdrage kan leveren, zodat het iets beter wordt. Ik heb altijd heel erg in de openbare ruimte willen opereren, mee willen denken en doen over de belangrijke dingen.” In zijn werk heeft hij altijd geprobeerd niet te veel in hokjes te denken. “Ik ben bij een range van onderwerpen betrokken geweest. Heel uiteenlopende onderwerpen. Ik ben geen Binnenlandse Zaken-deskundige, een veiligheidsdeskundige of een mediadeskundige. Ik heb juist van alles gedaan, dat vind ik het leukste. De wereld is natuurlijk veel meer dan één onderwerp.”

Niet gehinderd door een verleden vol bagage kon Loek Hermans in het onderwijs zijn ideeën uitvoeren. “Iedereen heeft talenten, alleen moet je ze wel ontwikkelen. Als je je talenten niet maximaal benut, is het een verlies voor jezelf en een verlies voor de samenleving.” Hij blijft een voorstander van een actieve bijdrage aan de samenleving. Zijn levensmotto, geërfd van zijn vader, luidt: ‘Get out of your comfort zone.’ Blijf niet hangen in status quo, maar ga nieuwe uitdagingen aan. 

Learn, earn, return

Na 25 jaar in de politiek besloot Hermans een andere richting in te slaan. Sinds 2016 is hij ook actief in het bedrijfsleven. Hij werd voorzitter van MKB Nederland, waar hij bijna acht jaar lang de belangen van het midden- en kleinbedrijf behartigde. In deze periode heeft hij ook het proces in gang gezet om een samenwerking aan te gaan met VNO-NCW. Vervolgens maakte hij de overstap naar de voor hem toen nog onbekende sector: de tuinbouw. In deze rol was hij betrokken bij ongeveer 20 handelsmissies naar onder meer Zuid-Afrika, China, en Duitsland. Deze internationale handelsmissies waren gericht op het promoten van Nederlandse innovaties. Naast zijn werk in het bedrijfsleven bleef Hermans actief in verschillende maatschappelijke functies, zoals voorzitter van de Raad van Toezicht van de Radboud Universiteit en het Radboud UMC.

“Ik zie het leven als learn, earn, en return. Je leert wat, je verdient wat en je geeft het door. Het zou zonde zijn als ik mijn ervaring niet zou doorgeven.” 

Vrijheid van media

Terugblikkend op zijn carrière memoreert hij dat hij in 1984 media-woordvoerder was. “Ik ging 6 weken naar de VS om te kijken hoe ze het daar deden. Ik ging langs de lokale omroepen, waaronder bij Ted Turner van CNN. Die zei bijvoorbeeld dat hij niet begreep waarom Nederland maar zo weinig kanalen had. De vraag werd gesteld ‘hoezo ga je de informatie beperken tot een paar omroepen? Free flow of information’. Zorg dat je de flow van informatie zo vrij maakt als papier.”

Een nieuwe techniek: de kabel, die zou kunnen zorgen voor vrije informatieverspreiding. Hermans was overtuigd, en diende terug in Nederland een initiatiefwet in om het omroepbestel open te breken. In eerste instantie was het toen niet gelukt, maar uiteindelijk wel. 

Niet alleen kent Nederland nu veel meer kanalen dan de twee zenders die we in 1984 hadden, maar Hermans is zelf ook bij een omroep betrokken. Hij is sinds juli 2023 voorzitter van de Raad van Toezicht bij WNL. Tevens is hij vanaf het begin betrokken geweest en is hij ook eerder een jaar voorzitter geweest. 

Respectvol

In alles wat hij doet, staan respect en rechtvaardigheid hoog in het vaandel. Voor Hermans gaat het er om dat je respectvol naar elkaar bent. “Dat heb ik dan weer van mijn vader geleerd. Mijn vader had geen enkel vooropgezet respect voor een autoriteit. Die keek vooral of iemand een goed persoon was en zijn werk goed deed.”

Dit is ook een houding die Hermans aan zijn kinderen en kleinkinderen wil overbrengen. “Heb respect voor anderen die een bepaalde opvatting of een bepaalde mening hebben. Als ik met iemand een politiek debat heb, mag ik daar scherp in zijn, maar ik heb geleerd om altijd respectvol te blijven.”